UIT LIEFDE VOOR BIER

Islay is Schotlands kleinste whiskyregio. Zoals je op de kaart ziet is het een eiland, het zuidelijkste van de Binnen-Hebriden. Je rijdt met een auto in een halfuurtje van de ene kust naar de overzijde. Op die 600 vierkante kilometer wonen iets meer dan 3000 mensen. Het klimaat is er mild, vanwege de warme golfstroom. Je treft er een ruig en behoorlijk gevarieerd landschap aan waarvan de bodem voor een groot deel uit turf bestaat. Dat wordt er gestoken en gedroogd. Die turf wordt als brandstof gebruikt om mout voor de whisky mee te drogen. Het verschilt van de turf...

Meesterbrouwer Gerard van den Broek reist af naar de ruige kust van Islay. Daar ontrafelt hij de geheimen van de intense, rokerige whisky waar dit Schotse turfeiland om bekendstaat. Ook ontmoet én verrast hij John Campbell, meesterdestillateur bij Laphroaig. Onze vakgebieden vertonen veel overeenkomsten”, constateert Gerard van den Broek, terwijl hij John Campbell aankijkt. “De eerste stappen van het proces van whisky maken zijn dezelfde als die van het brouwen van bier. Tot en met de fermentatie is het proces zelfs exact gelijk. Pas daarna scheiden onze wegen. Dan voeg ik als bierbrouwer gist toe, cruciaal om unieke smaken en...

Ligt Speyside in de Highlands? Topografisch gezien wel, qua whisky echter niet. Speyside wordt echt gezien als een geheel eigen whiskyregio. Sterker nog, dit relatief kleine whiskygebied kent een groot aantal legendarische whisky’s met heel wat liefhebbers. Zo’n 50% van de Schotse single malt whisky’s wordt hier gestookt. Speyside ontleent zijn naam aan de rivier de Spey, met z’n zoetwaterparelmosselen, zalm en otters. De meeste distilleerderijen staan langs de oevers van de rivier, of bij de noordkust aan zee. Wat onderscheidt deze whisky’s in smaak van de overige regio’s? Ook in dit relatief kleine gebied vind je een behoorlijke variatie...

Zonder houten vat geen whisky. Want zijn smaak, kleur en karakter ontleent een whisky grotendeels aan het vat waarin hij rijpt. Op bezoek bij een traditionele kuiperij in Speyside, het hart van de Schotse whisky-industrie. Het hout maakt de whisky’ is een bekend Schots spreekwoord. Net als: ‘Het vat is koning.’ Oude gezegdes die een extra bewijs vormen voor de wetenschap dat houten vaten cruciaal zijn voor de smaak, de kleur en het karakter van alle verschillende whisky’s. Want zulke uitdrukkingen ontstaan nooit zómaar. Wat doet een vat precies met het whiskydestillaat dat erin gaat? Een goed vat is op...

De Highlands is het gebied helemaal boven in Schotland. Aan de zuidkant ruwweg begrensd door de lijn tussen Helensburgh en Stonehaven, aan de noordkant door de zee. Hier vind je dat typisch sprookjesachtige landschap waar Schotland zo beroemd om is. Bergachtig, mysterieus, met indrukwekkende kastelen. Majestueuze luchten weerspiegeld in het wateroppervlak van onpeilbare lochs. Een enorm gebied met een keur aan landschappen. Zo gevarieerd dat zelfs het microklimaat niet overal gelijk is. Daardoor is het moeilijk een typische Highland-whisky aan te wijzen. De Highland-whisky voor Vatgerijpt komt uit het oosten van de Highlands ‒ het gebied rond Aberdeen, ook wel...

Het samenspel van natuur en vakmanschap geeft whisky zijn complexe aroma’s en smaak. Maar om tot de hoogste kwaliteit te komen heeft de stoker zijn allerbeste vriend nodig: geduld. Twintig voormalige bourbonvaten, elk gevuld met tweehonderd liter whisky, liggen op een metalen rails. Tijdscapsules zijn het. Na achttien jaar rijpen is het moment daar om de inhoud te keuren. Grote werkmanshanden schroeven de stop eraf, tappen een glas halfvol en houden dat tegen het licht. De kwaliteitscontrole. Is de whisky goudkleurig? Het aroma zonder metaalsporen? Een meesterblender is getraind om de kleinste afwijkingen op te merken. In het zeldzame geval...

Waar ligt precies de grens tussen de Schotse Lowlands en Highlands? Daar verschillen de Schotse meningen natuurlijk over. De Lowlands is geen officieel gebied. Je zou kunnen zeggen dat het in het noorden begrensd wordt door de lijn tussen Stonehaven en Helensburgh, maar dan inclusief een flink stuk rondom Aberdeen. Aan de zuidkant is het wat duidelijker; daar eindigt het zo’n beetje bij de grens met Engeland. Tussen deze twee denkbeeldige lijnen lagen ooit zo’n honderd distilleerderijen. Ook de hoofdstad Glasgow, waar het vat van jouw Vatgerijpt vandaan komt, bevindt zich in dit gebied. Tegenwoordig maakt men in de Lowlands...

Achter een onopvallende groene gevel in hartje Glasgow gaat een wereldberoemde en veelvuldig bekroonde pub schuil: The Pot Still. Dit whiskywalhalla wordt liefdevol gerund door de gastvrije familie Murphy. The Pot Still doet nog het meeste denken aan een whiskymuseum. In de pub, die is vernoemd naar de koperen ketels waarin whisky wordt gedestilleerd, is plank na plank gevuld met whiskyflessen in alle soorten en maten. Die constant groeiende collectie – 803 soorten volgens de laatste telling, voornamelijk Schotse whisky’s – is gerangschikt per regio. Wil je een fles van de bovenste plank? Dan klimt pubeigenaar Frank Murphy geroutineerd op...

In de kelders van Hertog Jan werd ook dit jaar weer in het grootste geheim gewerkt aan een unieke serie vatgerijpte bieren. Smaakvolle Schotse whisky’s vormden de belangrijkste bron van inspiratie, vertelt bierbrouwer Micha Peute. Bierbrouwer Micha Peute (41) loopt goedgemutst door de smalle gangen van de Hertog Jan-Brouwerij in het Limburgse Arcen. Sinds hij twee jaar geleden van zijn hobby – bier! – zijn beroep maakte, heeft hij alle reden voor vrolijkheid. “Voor mij was hier werken een jongensdroom. Ik ben opgegroeid onder de rook van de brouwerij.” Micha begon als rondleider, maar raakte al snel betrokken bij de...

Door de smaakvolle editie van de Vatgerijpt Jenever uit 2019, waren onze brouwers al snel gecharmeerd van Schotse whiskyvaten. In de basis zijn zowel bier als whisky en jenever erg aan elkaar verwant. Beide ambachten zijn vergelijkbaar met het eerste deel van bier brouwen, waarbij er moutwijn ontstaat, het basisbestanddeel. Na destillatie volgt bij jenever een proces met jeneverbessen en kruiden, bij whisky het lageren op vaten. Een andere overeenkomst is de passie en liefde voor het vak, wat resulteert in een enorme diversiteit aan smaken. Net zoals bier, krijgt elke whisky daardoor een heel eigen karakter. Voor deze Schotse...

Ingrediënten voor 4 personen: 4 grote of 8 kleine pasteibakjes 400 gram hertengoulash 2 sjalotjes 200 gram gemengde bospaddestoelen 2 takjes verse tijm 2 dl wild- of runderbouillon 3 eetlepels olijf- of zonnebloemolie 1,5 dl Hertog Jan Karakter (flesje van 30 cl) 4 eetlepels creme fraiche 2 eetlepels fijngeknipte bladpeterselie peper uit de molen en zout naar smaak. Bereidingswijze:Sjalotjes schillen en in stukjes snijden. Bospaddestoelen schoon borstelen, harde onderkant afsnijden en in dunne plakjes snijden. Stukjes hertengoulash met zout en peper bestrooien. Olie in een braadpan verwarmen en de blokjes aanbraden. Stukjes sjalot toevoegen en kort meebraden. Hittebron verlagen, bouillon...

Ingrediënten voor 4 personen: 8 rundertartaartjes 1 grote ui 1 bleekselderij stengel 100 gram serrano- of Ardeense ham, aan een stuk 3 dl groenten- of gevogeltebouillon 6 eetlepels olijf- of zonnebloemolie 2 eetlepels creme fraiche 1 dl Hertog Jan Karakter, flesje van 30 cl 2 eetlepels fijngeknipte bladpeterselie peper uit de molen en zout naar smaak Bereidingswijze: Ui schillen en in stukjes snijden. Draadjes van de bleekselderij verwijderen en in stukjes snijden. Serrano- of Ardeense ham in kleine blokjes snijden. Drie eetlepels olie in een braadpan verwarmen en de stukjes ui en bleekselderij roerbakken. Blokjes ham erdoor roeren en verder...

Ingrediënten voor 4 personen: 250 gram pompoen, liefst flessenpompoen 2 sjalotjes 1 theelepel cajunkruiden 100 gram grijze garnalen 2 eetlepels creme fraiche 2 eetlepels olijf- of zonnebloemolie 3 eetlepels Hertog Jan pilsener 1 dl gevogeltebouillon 1 eetlepel fijngehakte bladpeterselie peper uit de molen en zout naar smaak Bereidingswijze:Pompoen schillen, zaadlijst en zaadjes verwijderen en in stukjes snijden. Sjalotjes schillen en in stukjes snijden. Olie in een koekenpan verhitten en de stukjes pompoen en sjalotjes roerbakken. Hittebron op de laagste stand zetten, gevogeltebouillon en cajunkruiden toevoegen en 20 minuten stoven. Het stoofvocht iets inkoken. Laten afkoelen, met een staafmixer pureren en...

Ingrediënten voor 4 personen: 1 kilo asperges 200 gram grijze of Hollandse garnalen vier eetlepels roomboter vier eidooiers 1 dl Hertog Jan Lentebock op kamertemperatuur 1 eetlepel fijngehakte peterselie peper uit de molen en zout naar smaak Bereidingswijze:De asperges schillen, de onderste wat harde stukken verwijderen en afhankelijk van de dikte 10 tot veertien minuten koken in water met een snufje zout. De asperges vervolgens warm houden.De eidooiers in een kom au-bain-marie loskloppen. Het bier bij beetjes toevoegen en goed kloppen tot een lobbig geheel is ontstaan. Tenslotte de koude boter bij beetjes erdoor kloppen en op smaak brengen met...

Ingrediënten voor 4 personen: 500 gram kipfilet, bio- of scharrelkip 6 eetlepels vers ananassap 250 gram verse ananasblokjes 4 eetlepels olijf- of zonnebloemolie 3 theelepels milde chilipoeder reepjes stokbrood of ciabatta peper uit de molen en zout naar smaak Hertog Jan Lentebock, als begeleidend bier Bereidingswijze:Kipfilet in gelijkmatige blokjes snijden en met weinig zout bestrooien. In een mengschaal het ananassap met de olie mengen.De blokjes kipfilet gedurende 1 uur in dit mengsel marineren. De blokjes af en toe omkeren.De kipfilet iets deppen en met de blokjes ananas om en om aan spiesjes rijgen.De spiesjes op een grillpan, onder een hete...

Ingrediënten voor 4 personen: 400 gram groene asperges 1 rijpe avocado 200 gram rivierkreeftenstaartjes, gepeld en gekookt 4 eetlepels zonnebloemolie 1 dl Hertog Jan Weizener 2 eetlepels fijngeknipte bieslook 75 gram gemengde sla, kant en klaar 6 kerstomaatjes 1 eetlepel vers citroensap peper uit de molen en zout naar smaak Bereidingswijze:Harde onderkant van de asperges afsnijden en in een stoommandje beetgaar stomen. Eventueel witte asperges gebruiken, die moeten worden geschild. Af laten koelen en halveren. Avocado schillen, pit verwijderen en in gelijkmatige reepjes of blokjes snijden. Met vers citroensap besprenkelen om verkleuring tegen te gaan. In een mengkom het bier...

Ingrediënten voor 4 personen: 400 gram verse tonijnfilet 2 sjalotjes 1 teentje knoflook, uit de knijper 250 gram artisjokbodems op olie, pot of blik 1 dl Hertog Jan Weizener 3 eetlepels olijf- of zonnebloemolie pasta, bijvoorbeeld farfalle, tagliatelle, spirelli peper uit de molen en zout naar smaak Bereidingswijze:Pasta in ruim water met een snufje zout beetgaar koken en afgieten in een vergiet. Wat olijfolie erdoor roeren en in een schaal warm houden.Sjalotjes schillen en in stukjes snijden. Knoflook schillen. Artisjokbodems in dunne plakjes of reepjes snijden. Verse tonijnfilet in plakjes of reepjes snijden en met weinig zout bestrooien. Even laten...

Ingrediënten voor 4 personen: 400 gram verse zalmfilet 250 gram witte asperges 250 groene asperges 6 eetlepels zonnebloemolie 10 cl Hertog Jan Weizener 1 eetlepel fijngeknipte bieslook 75 gram gemengde sla, met o.a. snijbiet, rucola, kant en klaar peper zout Bereidingswijze:De zalmfilet in gelijkmatige plakjes snijden en met weinig zout bestrooien. Twee eetlepels olie in een wok of koekenpan verwarmen en de plakjes roerbakken. De plakjes eruit halen en laten afkoelen. De harde onderkant van de witte en groene asperges afsnijden en de witte asperges schillen. De groene asperges hoeven niet geschild te worden. In een stoommandje boven heet water...

Ingrediënten voor 4 personen: 4 ontvelde kipdrumsticks 1 teentje knoflook, uit de knijper 2 eetlepels hoisinsaus 4 eetlepels olijf- of zonnebloemolie 1 dl Hertog Jan Bockbier peper uit de molen en zout naar smaak Bereidingswijze:In een mengschaal een marinade maken van olie, bier, knoflook uit de knijper en hoisinsaus. Hoisinsaus is een lichtzoete saus, gemaakt van sojabonen, rijstazijn en diverse kruiden en verkrijgbaar bij Chinese voedingswinkels. De ingredienten goed roeren of met een staafmixer mengen. De ontvelde kipdrumsticks 3 tot 4 uur hierin marineren. Af en toe omkeren. De kipdrumsticks na het marineren deppen en op een grillpan, onder een...

Ingrediënten voor 4 personen: 8 plakjes gebraden rosbief 4 gedroogde, ontpitte pruimen, liefst pruneaux d'Agen 2 kleine sjalotjes 2 eetlepels olijf- of zonnebloemolie 1 dl Hertog Jan Grand Prestige waterkers peper uit de molen en zout naar smaak Bereidingswijze:Sjalotjes schillen en in stukjes snijden. De gedroogde, ontpitte pruimen in stukjes snijden. In een mengkom in het bier gedurende 2 uur wellen. Olie in een koekenpan verhitten en de sjalotjes goudgeel bakken. Hittebron op de laagste stand zetten en de gewelde stukjes pruim en het restant van het bier erbij doen. Gedurende 20 minuten stoven. In de koekenpan laten afkoelen en...